เรียนรู้ภาคปฏิบัติการ ArcGIS ArcMap สร้างตารางสถิติ Attribute Data ทำแผนที่ GIS EP.2
เรียนรู้ภาคปฏิบัติการสร้างตารางสถิติ Attribute Data ทำแผนที่ GIS EP.2
EP.2: การเรียนรู้ภาคปฏิบัติการสร้างตารางสถิติ Attribute Data ทำแผนที่ GIS
เนื้อหาในตอนนี้ต่อเนื่องจากทฤษฎี EP.1 โดยลงมือปฏิบัติเพื่อสร้าง “แผนที่เขตสุขภาพทั้ง 13 เขต” ของกระทรวงสาธารณสุข ซึ่งเป็นโครงสร้างเชิงพื้นที่ที่มีการใช้จริงในการจัดการระบบบริการสุขภาพในประเทศไทย ทั้งในเชิงวางแผนทรัพยากร การควบคุมโรค และการบริหารจัดการระบบบริการสุขภาพระดับภูมิภาค
เรียนรู้ภาคปฏิบัติการสร้างตารางสถิติ Attribute Data ทำแผนที่ GIS EP.2 ตัวอย่างนี้แนะนำให้ประยุกต์สร้างแผนที่เขตสุขภาพ 13 เขต จากเริ่มต้นหาข้อมูลจากอินเทอร์เน็ต และมาจัดทำเป็นฐานข้อมูลใน Excel แล้วเชื่อมโยงกับตาราง Attribute ของ Shapefile จังหวัดของประเทศไทย เพื่อนำมาจัดทำแผนที่เขตสุขภาพเพื่อนำไปใช้งานในด้านสาธารณสุขต่อไป ผู้สนใจสามารถเข้าชม เพื่อให้ได้แนวคิดนำไปประยุกต์ใช้ในการศึกษาต่อไปจากวีดีโอชุดนี้
🎯 เป้าหมายของการเรียนรู้ EP.2
| วัตถุประสงค์ | รายละเอียด |
|---|---|
| 📌 สร้าง Attribute Table เขตสุขภาพ 13 เขต | กำหนดเขตสุขภาพให้กับแต่ละจังหวัด |
| 🗺️ เชื่อมโยงตารางกับ Shapefile จังหวัด | เพื่อแสดงผลแผนที่ตามเขตสุขภาพ |
| 🎨 สร้าง thematic map ด้วยการจัดสีตามเขตสุขภาพ | ใช้ ArcMap หรือ QGIS |
| 📈 ส่งออกแผนที่พร้อมใช้งานในการบริหารจัดการด้านสาธารณสุข | เช่นการวางแผนวัคซีน, ทีมเคลื่อนที่เร็ว, การจัดทรัพยากร |
🧠 ขั้นตอนการปฏิบัติ
✅ 1. จัดหาข้อมูล “เขตสุขภาพ 13 เขต”
-
ข้อมูลพื้นฐานจาก กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ
-
ตัวอย่างการกำหนดเขต เช่น:
-
เขตสุขภาพที่ 1: เชียงใหม่, ลำพูน, ลำปาง ฯลฯ
-
เขตสุขภาพที่ 13: กรุงเทพมหานคร
-
✅ 2. จัดทำตารางข้อมูลใน Excel
| Province_EN | Health_Region |
|---|---|
| Chiang Mai | 1 |
| Lampang | 1 |
| Bangkok | 13 |
🔍 ชื่อจังหวัดต้องตรงกับชื่อในตาราง Attribute ของ Shapefile จังหวัด
✅ 3. นำเข้า Excel ไปยัง ArcMap (หรือ QGIS)
-
ใน ArcMap:
-
Add Data > Excel Table (.xls/.xlsx) -
ตรวจสอบว่า sheet ที่นำเข้าไม่มีคอลัมน์เว้นว่างหรือชื่อซ้ำ
-
-
ใช้คำสั่ง Join Table:
-
Join
Province_ENกับฟิลด์ชื่อจังหวัดใน Shapefile -
ตรวจสอบว่า Join สำเร็จ โดยจะเห็นฟิลด์
Health_Regionเพิ่มเข้าไป
-
✅ 4. สร้างแผนที่เชิงธีม (Thematic Map)
| ขั้นตอน | รายละเอียด |
|---|---|
| Symbology > Categories > Unique Values | เลือก Health_Region เป็น Field |
| กำหนดสีแตกต่างกันตามแต่ละเขตสุขภาพ | ใช้ 13 สี |
| ใส่ Legend + Scale bar + North arrow | จัด layout map เตรียมพิมพ์ |
✅ 5. การประยุกต์ใช้งานในด้านสาธารณสุข
| การประยุกต์ | เป้าหมาย |
|---|---|
| วางแผนควบคุมโรคตามเขตสุขภาพ | เช่น COVID-19, ไข้เลือดออก |
| กำหนดพื้นที่รับผิดชอบของทีมแพทย์เคลื่อนที่ | อิงตามเขตสุขภาพ |
| วิเคราะห์การเข้าถึงบริการสุขภาพ | เช่นระยะทางถึงโรงพยาบาลแม่ข่ายของแต่ละเขต |
| เชื่อมกับข้อมูลจากระบบ NEHIS หรือ 43 แฟ้ม | สำหรับ Dashboard ด้านสุขภาพระดับพื้นที่ |
📺 ช่องทางการเรียนรู้ต่อ
🔗 ช่อง YouTube: “เรียน GIS ออน์ไลน์ สไตล์อาจารย์สุเพชร”
🎬 ตอน: “ภาคปฏิบัติการสร้างตารางสถิติ Attribute Data ทำแผนที่ GIS EP.2”
🖱️ Subscribe: http://www.youtube.com/subscription_center?add_user=supetgis2me
📦 ไฟล์ประกอบการเรียน (สามารถจัดเตรียมให้ได้ตามคำขอ)
| ไฟล์ | รายละเอียด |
|---|---|
| 🗺️ Shapefile จังหวัด | ข้อมูลภูมิศาสตร์ 77 จังหวัด |
| 📄 Excel Template เขตสุขภาพ 13 เขต | พร้อมฟิลด์ Province_EN และ Health_Region |
| 🖥️ MXD Template หรือ QGIS project file | สำหรับเปิดใช้งานพร้อม Symbol |
| 🗂️ Layout Map Template | แผนที่พร้อมพิมพ์หรือส่งงาน |
✅ สรุป
ตอนที่ 2 นี้ได้ลงมือสร้างแผนที่ “เขตสุขภาพ 13 เขต” จากข้อมูลตาราง + Shapefile จังหวัดของไทย ซึ่งสามารถนำไปประยุกต์ต่อกับข้อมูลด้านระบาดวิทยา ทรัพยากรสุขภาพ และแผนยุทธศาสตร์ระดับพื้นที่ได้จริง
การเชื่อมตาราง Attribute กับ Spatial Layer คือแกนกลางของระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ และเป็นพื้นฐานสำคัญของงานสุขภาพในยุคข้อมูลสารสนเทศ
ติดตามความรู้ทางยูทูปของอาจารย์สุเพชรได้ที่
♫♪♥♥ SUBSCRIBE ♥♥♫♪
“เรียน GIS ออน์ไลน์ สไตล์อาจารย์สุเพชร”
http://www.youtube.com/subscription_center?add_user=supetgis2me
♫♪♥♥[̲̅̅T][̲̅̅H][̲̅̅A][̲̅̅N][̲̅̅K] [Y][̲̅̅O][̲̅̅U]♥♥♫♪
.(◕‿◕✿)