การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลา PSU รุ่นที่1
“การอบรมเชิงปฏิบัติการการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศฯ” สำหรับลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลา จัดขึ้นโดยความร่วมมือของ หน่วยวิจัยระบบภูมิสารสนเทศเพื่อการพัฒนาท้องถิ่น กับ สถานวิจัยสารสนเทศภูมิศาสตร์ฯ คณะการจัดการสิ่งแวดล้อม ถือเป็นตัวอย่างที่ดีของการขับเคลื่อน วิทยาศาสตร์เพื่อการจัดการเชิงพื้นที่ (Spatial-based Environmental Management) ในระดับท้องถิ่น
🧭 การอบรมเชิงปฏิบัติการ: การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลา
รุ่นที่ 1 วันที่ 9–12 พฤษภาคม 2554
📍 ณ ห้องคอมพิวเตอร์ สถานวิจัยสารสนเทศภูมิศาสตร์ฯ
🔗 โปรแกรมฝึกอบรมหลัก: ArcGIS (ArcEditor เบื้องต้น)
🎯 วัตถุประสงค์ของโครงการ
-
ถ่ายทอดองค์ความรู้ด้าน GIS ให้แก่กลุ่มเป้าหมายในพื้นที่ลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลา
-
ส่งเสริมการใช้ฐานข้อมูลภูมิสารสนเทศ สำหรับการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ
-
สร้างเครือข่ายผู้ใช้ GIS ในท้องถิ่น ระหว่างนักวิจัย นักศึกษา และหน่วยงานรัฐ/ท้องถิ่น
-
เผยแพร่ฐานข้อมูล GIS ที่เกี่ยวข้องกับลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลา เพื่อการใช้ประโยชน์อย่างกว้างขวาง
👥 ผู้เข้าร่วมอบรม
-
จำนวน: 30 คน
-
กลุ่มเป้าหมาย: นักวิจัย, นักวิชาการ, นักศึกษา, อาจารย์, เจ้าหน้าที่ภาครัฐ, และผู้สนใจทั่วไป
-
ความสนใจเฉพาะด้าน: การจัดการทรัพยากรในลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลา เช่น พื้นที่ชุ่มน้ำ, ระบบนิเวศน้ำจืด–น้ำกร่อย, การประเมินการเปลี่ยนแปลงพื้นที่
🛠️ หัวข้อฝึกอบรมเชิงปฏิบัติ (เบื้องต้น)
| หัวข้อ | รายละเอียด |
|---|---|
| การใช้งาน ArcMap และ ArcCatalog | การจัดการแผนที่และตารางข้อมูล |
| การติดตั้งและใช้งานฐานข้อมูลเชิงพื้นที่ (Geodatabase) | เรียนรู้การสร้าง Feature Class และ Subtype |
| การตรึงพิกัดแผนที่ (Georeferencing) | การแปลงแผนที่กระดาษหรือภาพถ่ายให้อยู่ในระบบพิกัด |
| การใช้ Symbology และ Labeling | การสื่อสารข้อมูลผ่านแผนที่อย่างมีประสิทธิภาพ |
| การวิเคราะห์พื้นที่ด้วย Overlay และ Clip | ฝึกใช้งาน Toolbox สำหรับจัดการพื้นที่ |
| การสร้างแผนที่เพื่อการสื่อสาร (Map Layout) | การออกแบบแผนที่ประกอบรายงาน / การนำเสนอ |
📦 ผลที่คาดว่าจะได้รับ
-
✅ ผู้เข้าร่วมสามารถ ใช้ ArcGIS เพื่อจัดการข้อมูลเชิงพื้นที่ได้เบื้องต้น
-
✅ หน่วยงานท้องถิ่นสามารถนำ GIS ไปใช้ในการ ติดตาม–วางแผน–ประเมิน ทรัพยากร
-
✅ ฐานข้อมูลลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลาจะถูกนำไปใช้ประโยชน์ในวงกว้างมากขึ้น
-
✅ เกิดเครือข่าย “ผู้ใช้ GIS” ในระดับลุ่มน้ำ ที่สามารถสื่อสารและแลกเปลี่ยนทรัพยากรระหว่างกัน
🌱 ข้อเสนอเพื่อการต่อยอดในอนาคต
| ด้าน | แนวทางการพัฒนา |
|---|---|
| ระดับเนื้อหา | เพิ่ม การวิเคราะห์ภาพถ่ายดาวเทียม (เช่น LANDSAT, Sentinel-2) เพื่อติดตามการเปลี่ยนแปลงพื้นที่ |
| ระดับเครื่องมือ | บูรณาการ QGIS + WebGIS + Google Earth Engine เพื่อให้เหมาะกับทรัพยากรที่หลากหลาย |
| ระดับการใช้ประโยชน์ | สร้าง Dashboard เชิงพื้นที่ สำหรับการรายงานสถานการณ์ทรัพยากร (เช่น การบุกรุกพื้นที่ชุ่มน้ำ, ความเค็มน้ำ) |
| ระดับเครือข่าย | พัฒนา ศูนย์กลางข้อมูลกลาง (Geoportal) สำหรับลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลา ที่ประชาชนเข้าถึงได้ |
📚 สรุป
โครงการอบรมนี้เป็นก้าวสำคัญของการ “ปลูกฝังแนวคิดการใช้ภูมิสารสนเทศเพื่อการพัฒนาท้องถิ่น” โดยเฉพาะอย่างยิ่งในพื้นที่สำคัญอย่าง “ลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลา” ซึ่งมีความหลากหลายทางระบบนิเวศ เศรษฐกิจ และสังคม การประยุกต์ใช้เทคโนโลยี GIS อย่างมีเป้าหมายจะสามารถยกระดับ การจัดการทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืน ได้อย่างเป็นระบบ
