นิยามและความหมายรีโมทเซนซิง
🛰 ความหมายและนิยามของ “รีโมทเซนซิง” (Remote Sensing)
📖 ความหมายโดยทั่วไป
รีโมทเซนซิง (Remote Sensing) คือ กระบวนการรับรู้หรือเก็บข้อมูลเกี่ยวกับวัตถุ พื้นที่ หรือปรากฏการณ์ โดยไม่ต้องสัมผัสกับเป้าหมายโดยตรง แต่ใช้การวัดค่าพลังงานแม่เหล็กไฟฟ้าที่วัตถุสะท้อนหรือแผ่ออกมา ผ่านเครื่องมือหรือเซนเซอร์ที่ติดตั้งบนพาหนะ เช่น ดาวเทียม เครื่องบิน หรือโดรน
📚 ความหมายตามพจนานุกรมราชบัณฑิตยสถาน
- Remote Sensing = การรับรู้จากระยะไกล
- Remote Sensing Imagery = ภาพบันทึกการรับรู้จากระยะไกล
- อาจใช้คำทับศัพท์ว่า “รีโมทเซนซิง” อย่างแพร่หลายในแวดวงวิชาการ
🧠 ความหมายเชิงวิชาการจากแหล่งต่าง ๆ
📌 Lillesand et al. (2004, p.1)
“Remote sensing is the science and art of obtaining information about an object, area, or phenomenon through the analysis of data acquired by a device that is not in contact with the object, area, or phenomenon under investigation.”
ถอดความ:
รีโมทเซนซิงคือ “ศาสตร์และศิลป์ของการได้มาซึ่งข้อมูลเกี่ยวกับวัตถุ พื้นที่ หรือปรากฏการณ์ โดยการวิเคราะห์ข้อมูลที่ได้จากอุปกรณ์ที่ไม่สัมผัสกับเป้าหมายโดยตรง”
📌 Japan Association on Remote Sensing (1993, p.2)
รีโมทเซนซิงคือ “วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีที่ใช้ในการจำแนก วัด หรือวิเคราะห์คุณลักษณะของวัตถุโดยไม่ต้องสัมผัสโดยตรง”
- แหล่งข้อมูลหลักคือ พลังงานแม่เหล็กไฟฟ้า ที่สะท้อนหรือแผ่ออกจากวัตถุ
- ตัวอย่างเครื่องมือ ได้แก่ กล้องถ่ายภาพ และสแกนเนอร์ ซึ่งจัดว่าเป็นเซนเซอร์สำหรับรีโมทเซนซิง
📌 ศุทธินี ดนตรี (2544, หน้า 2-1)
นิยามว่า “การรับรู้ข้อมูลในระยะไกลผ่านเครื่องมือ โดยผู้รับรู้ไม่ต้องสัมผัสกับวัตถุ”
- ตัวอย่างรีโมทเซนซิงในชีวิตประจำวัน: ภาพถ่ายทางอากาศ, การส่องกล้องจุลทรรศน์, การตรวจ X-ray
- ในทางภูมิศาสตร์: การบันทึกข้อมูลจากดาวเทียมหรืออากาศยาน และการแปลงสัญญาณคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าเป็นข้อมูลดิจิทัลสำหรับการวิเคราะห์เชิงพื้นที่
📌 สุรชัย รัตนเสริมพงศ์ (2536, หน้า 89)
รีโมทเซนซิงคือ “วิทยาศาสตร์และศิลปะของการเก็บข้อมูลเกี่ยวกับวัตถุ พื้นที่ หรือปรากฏการณ์ โดยไม่ต้องสัมผัสเป้าหมายโดยตรง”
- ข้อมูลได้มาจากคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าใน 3 มิติ:
- Spectral: ช่วงความยาวคลื่น
- Spatial: รูปร่างและตำแหน่ง
- Temporal: การเปลี่ยนแปลงตามเวลา
📌 วนิตา เผ่านาค (2533, หน้า 3)
รีโมทเซนซิงคือ “กระบวนการเก็บข้อมูลเกี่ยวกับสิ่งต่าง ๆ โดยอาศัยพลังงานแม่เหล็กไฟฟ้าและเครื่องมือบันทึกที่ไม่สัมผัสกับเป้าหมาย”
- ตัวอย่างเช่น: การสำรวจทรัพยากรธรรมชาติ พื้นที่เพาะปลูก สิ่งปลูกสร้าง และปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ
- อุปกรณ์มักติดตั้งบนยานอวกาศ ดาวเทียม เครื่องบิน หรืออากาศยานไร้คนขับ
🔍 สาระสำคัญร่วมของนิยามทั้งหมด
- เป็นทั้งวิทยาศาสตร์และศิลปะ ในการรับรู้ข้อมูลจากระยะไกล
- อาศัย พลังงานแม่เหล็กไฟฟ้า เป็นสื่อกลาง
- ใช้ อุปกรณ์ตรวจวัด (Sensor) ที่ไม่สัมผัสกับเป้าหมายโดยตรง
- ประยุกต์ใช้ในหลากหลายด้าน เช่น: การเกษตร ป่าไม้ ธรณีวิทยา ผังเมือง ภัยพิบัติ และการวางแผนเชิงพื้นที่
