เทคนิคการตัดข้อมูลพื้นที่ศึกษา ด้วยคำสั่ง CLIP ใน ArcMap

เทคนิคการตัดข้อมูลพื้นที่ศึกษา ด้วยคำสั่ง CLIP ใน ArcMap

การตัดข้อมูลพื้นที่ศึกษา (Spatial Subset) ด้วยคำสั่ง CLIP ใน ArcMap
— พื้นฐานสำคัญของการเตรียมข้อมูล GIS เพื่อวิเคราะห์เชิงพื้นที่อย่างมีประสิทธิภาพ

เทคนิคการตัดข้อมูลพื้นที่ศึกษา ด้วยคำสั่ง CLIP ใน ArcMap เรียนรู้การใช้โปรแกรม ArcMap เพื่อใช้คำสั่ง CLIP เพื่อตัดขอบเขตข้อมูลแผนที่ ตามขนาด polygon ที่กำหนดเพื่อนำแนวคิดไปประยุกต์ในงานวิเคราะห์เชิงพื้นที่ต่อไป

🎯 วัตถุประสงค์ของการใช้คำสั่ง CLIP

คำสั่ง CLIP ในโปรแกรม ArcMap เป็นเทคนิคสำคัญในการ ตัด (Crop) ข้อมูล GIS เฉพาะส่วนที่ต้องการ เช่น พื้นที่ศึกษาเฉพาะจังหวัด อำเภอ หรือลุ่มน้ำ เพื่อให้ได้ชุดข้อมูลใหม่ที่มีขนาดพอดี นำไปใช้วิเคราะห์ต่อได้โดยไม่ต้องประมวลผลทั้งประเทศ

ตัวอย่าง:

• ตัดข้อมูล “ป่าไม้ทั้งประเทศ” เฉพาะใน “จังหวัดน่าน”
• ตัด “จุดโรงพยาบาล” เฉพาะภายใน “เขตสุขภาพที่ 1”
• ตัด “ชั้นข้อมูลถนน” เฉพาะที่อยู่ใน “รัศมี 5 กม. จากโรงงาน”

---

🧠 แนวคิดเชิงหลักการ

องค์ประกอบ	รายละเอียด
🎯 Input Features	ข้อมูลต้นฉบับที่ต้องการตัด (Vector)
📍 Clip Features	ขอบเขต polygon ที่ใช้เป็นกรอบตัด
🗺️ Output Features	ผลลัพธ์ของข้อมูลใหม่ที่ถูกตัดเฉพาะในกรอบ

---

🛠️ ขั้นตอนการใช้คำสั่ง CLIP ใน ArcMap

1. เตรียมชั้นข้อมูลที่ต้องการ

• ตัวอย่าง:
  • Input: ถนนประเทศไทย (roads_th.shp)
  • Clip: เขตจังหวัดน่าน (nan_boundary.shp)

2. เข้าไปที่คำสั่งใน ArcToolbox

bashCopyEditArcToolbox > Analysis Tools > Extract > Clip

3. กำหนดค่าพารามิเตอร์

Parameter	คำอธิบาย
Input Features	เช่น roads_th.shp
Clip Features	เช่น nan_boundary.shp
Output Feature Class	กำหนดชื่อไฟล์ใหม่ เช่น roads_nan.shp

4. คลิก OK → รอประมวลผล

---

📦 ผลลัพธ์ที่ได้

• ข้อมูลใหม่จะมีเฉพาะถนนที่ “อยู่ภายในขอบเขตจังหวัดน่าน”
• Geometry ถูกตัดตาม polygon อย่างแม่นยำ
• ตาราง Attribute ของข้อมูลใหม่จะเหมือนของ Input (ไม่มีข้อมูลจาก polygon ที่ใช้ clip)

---

🔍 ตัวอย่างการประยุกต์ใช้

กรณีศึกษา	วิธีประยุกต์
วิเคราะห์การใช้ที่ดินเฉพาะตำบล	Clip ข้อมูล Land Use ด้วย shapefile ของตำบล
ตัดข้อมูลโรงเรียนเฉพาะพื้นที่เสี่ยง	Clip จุดโรงเรียนด้วย Buffer พื้นที่เสี่ยง
วิเคราะห์เส้นทางการเข้าถึงเฉพาะในลุ่มน้ำ	Clip เส้นถนนด้วย polygon ลุ่มน้ำ

---

🖼️ การจัดแสดงผล

• ใช้ Symbology ปรับสี layer ใหม่ให้แยกจากเดิม
• ปรับ Label หรือ Annotation ให้เหมาะกับแผนที่
• สามารถใช้ layer ที่ถูก Clip ไปวิเคราะห์ต่อ เช่น Overlay, Intersect, Spatial Join

---

⚠️ ข้อควรระวัง

ประเด็น	ข้อเสนอแนะ
Projection	ทั้ง Input และ Clip ต้องใช้ระบบพิกัดเดียวกัน (เช่น UTM Zone 47N)
Topology	ขอบ polygon ควรสะอาด ไม่มีซ้อนหรือหลุด
Multi-part polygon	อาจทำให้ clip ผิดถ้ามีหลายส่วนกระจาย (ควร Dissolve ก่อนถ้าจำเป็น)

---

📚 เอกสารและสื่อประกอบการเรียนรู้

รายการ	รายละเอียด
🔹 Shapefile จังหวัด / ตำบล	สำหรับใช้เป็น clip feature
🔹 Vector Layer: ถนน, โรงเรียน, โรงพยาบาล	ใช้เป็น input
🔹 Lab Sheet: Clip Practice	ใบงานพร้อมแบบฝึกหัด
🔹 Layout Template	สำหรับจัดแผนที่รายงานผล

---

📺 แนะนำวิดีโอเรียนรู้จาก YouTube

🔗 เรียน GIS ออน์ไลน์ สไตล์อาจารย์สุเพชร
🎬 หัวข้อแนะนำ: “เทคนิคการตัดข้อมูลพื้นที่ศึกษา ด้วยคำสั่ง CLIP ใน ArcMap”
เนื้อหา: แสดงภาพขั้นตอน, เทคนิค clip ข้อมูลหลายประเภท, การแก้ปัญหา geometry ซับซ้อน

---

✅ สรุป

คำสั่ง Clip คือเครื่องมือ “กรรไกรดิจิทัล” ของนัก GIS
เหมาะสำหรับการเตรียมข้อมูลเพื่อวิเคราะห์ในขอบเขตเฉพาะ ทำให้ประมวลผลเร็วขึ้น และทำ thematic map ได้แม่นยำ
เมื่อใช้ร่วมกับคำสั่งอื่น เช่น Buffer, Select by Location, Intersect จะทำให้การวิเคราะห์ GIS มีพลังมากขึ้นในงานวางแผน สาธารณสุข สิ่งแวดล้อม และภัยพิบัติ