การวิเคราะห์ข้อมูล GIS ด้วยคำสั่ง Buffer ใน ArcMap
การวิเคราะห์ข้อมูล GIS ด้วยคำสั่ง Buffer ใน ArcMap
— เรียนรู้การใช้คำสั่ง Buffer ทั้งแบบระยะเดียวและแบบหลายระยะ (Multiple Ring Buffer)
การวิเคราะห์ข้อมูล GIS ด้วยคำสั่ง Buffer ใน ArcMap เรียนรู้การใช้โปรแกรม ArcMap เพื่อใช้คำสั่งการทำ Buffer แบบระยะวงที่กำหนด และ Multiple Ring เพื่อทำแบบหลายระยะที่กำหนด ที่สามารถนำไปประยุกต์ในงานวิเคราะห์เชิงพื้นที่ต่อไป
🎯 วัตถุประสงค์ของบทเรียน
การเรียนรู้คำสั่ง Buffer ใน ArcMap เป็นพื้นฐานสำคัญในงานวิเคราะห์เชิงพื้นที่ (Spatial Analysis) โดยเฉพาะในบริบทของงานวางแผน การประเมินผลกระทบ หรือการจัดการพื้นที่ เช่น:
- วิเคราะห์พื้นที่เสี่ยงรอบจุดผู้ป่วย (ในงานระบาดวิทยา)
- พื้นที่บริการโดยรอบโรงพยาบาล (health service coverage)
- การประเมินผลกระทบจากโรงงาน หรือสถานที่อันตราย
🧭 แนวคิดของ Buffer Analysis
Buffer คือพื้นที่ที่ล้อมรอบ feature (จุด, เส้น, หรือรูปปิด) ตามระยะที่กำหนด เช่น สร้าง buffer 500 เมตรรอบโรงเรียน
| ประเภท Feature | Buffer ที่สร้างได้ |
|---|---|
| Point (จุด) | วงกลมรอบจุด |
| Line (เส้น) | แถบขนานตามแนวเส้น |
| Polygon (รูปปิด) | พื้นที่ขยายออกจากขอบ |
🛠️ ขั้นตอนการทำ Buffer ใน ArcMap
✅ A. การทำ Single Buffer
- เปิด ArcMap และโหลดชั้นข้อมูล (Shapefile)
- ไปที่เมนู:
ArcToolbox > Analysis Tools > Proximity > Buffer - ตั้งค่า:
- Input Features: ชั้นข้อมูลที่จะสร้าง Buffer
- Output Feature Class: กำหนดชื่อผลลัพธ์
- Linear Unit: เช่น
500 Metersหรือ1 Kilometer - Dissolve Type:
NONE= ไม่รวมพื้นที่ Buffer ที่ซ้อนกันALL= รวมเป็นโซนเดียว
- คลิก OK เพื่อเริ่มกระบวนการ
✅ B. การทำ Multiple Ring Buffer
- ไปที่:
ArcToolbox > Analysis Tools > Proximity > Multiple Ring Buffer - ตั้งค่า:
- Input Features: เช่น ตำแหน่งโรงพยาบาล
- Distances: เช่น
500;1000;1500เมตร - Buffer Unit: Meters / Kilometers
- Field Name: ชื่อ field ที่จะบันทึกระยะ
- เลือก Dissolve Option:
All / None - คลิก OK → ได้ Layer ของแต่ละระยะเป็นวงซ้อนกัน
📊 การนำ Buffer ไปประยุกต์ใช้
| ตัวอย่างการประยุกต์ | รายละเอียด |
|---|---|
| 🔬 ระบาดวิทยา | สร้าง buffer รอบบ้านผู้ป่วยเพื่อหา hotspot |
| 🚑 ระบบบริการสุขภาพ | วิเคราะห์การเข้าถึงโรงพยาบาลในรัศมี 5 กม. |
| 🏭 ประเมินผลกระทบโรงงาน | สร้าง buffer 1 กม. รอบโรงงานและตรวจสอบพื้นที่ได้รับผลกระทบ |
| 🌳 สิ่งแวดล้อม | วิเคราะห์พื้นที่เสี่ยงรอบพื้นที่ป่า/เขตอนุรักษ์ |
🖼️ การแสดงผลแผนที่
- ใช้ Symbology → Categories →
Distance(จาก field buffer) - กำหนดสีแสดงตามระดับ buffer (500m, 1km, 2km)
- ใส่ Label เพื่อแสดงระยะ
- ส่งออกเป็น Layout map หรือพิมพ์ลงรายงาน
📁 ไฟล์ประกอบที่แนะนำสำหรับฝึกปฏิบัติ
| ไฟล์ | รายละเอียด |
|---|---|
| Shapefile: โรงพยาบาล | ข้อมูลจุดของสถานบริการ |
| Shapefile: ขอบเขตตำบล | สำหรับ overlay |
| Excel: ข้อมูลจำนวนผู้ป่วย | สำหรับ join กับ buffer |
| Template Map | Layout พร้อม scale bar, legend |
📺 ติดตามวิดีโอเสริมการเรียนรู้
🎬 หัวข้อ: การวิเคราะห์ Buffer และ Multiple Ring Buffer ด้วย ArcMap
📌 ช่อง: เรียน GIS ออน์ไลน์ สไตล์อาจารย์สุเพชร
🔗 Subscribe: http://www.youtube.com/subscription_center?add_user=supetgis2me
✅ สรุป
คำสั่ง Buffer เป็นพื้นฐานของงานวิเคราะห์เชิงพื้นที่ และเป็นเครื่องมือสำคัญในการวางแผนพื้นที่ ควบคุมโรค ประเมินผลกระทบ และพัฒนาเชิงนโยบาย
การทำ Multiple Ring Buffer เพิ่มมิติของการวิเคราะห์แบบลำดับ (distance decay) ที่เหมาะสำหรับงานสาธารณสุข สิ่งแวดล้อม และวางโครงสร้างพื้นฐาน