แนวคิดทฤษฎีการประยุกต์ Geo-Informatics เพื่องานด้านสาธารณสุข (ตอนที่ 2 – 1/2)
แนวคิดทฤษฎีการประยุกต์ Geo-Informatics เพื่องานด้านสาธารณสุข (ตอนที่ 2 – 1/2)
แนวคิดทฤษฎีการประยุกต์ Geo-Informatics เพื่องานด้าน สาธารณสุข เป็นการนำองค์ความรู้จาก 3 เทคโนโลยีหลัก ได้แก่ Remote Sensing (RS), Global Positioning System (GPS) และ Geographic Information Systems (GIS) มาผนวกใช้เพื่อ วิเคราะห์ ติดตาม วางแผน และจัดการ ปัญหาสาธารณสุขในเชิงพื้นที่ (spatial perspective) อย่างมีประสิทธิภาพ
แนวคิดทฤษฎีการประยุกต์ Geo-Informatics ได้แก่ Remote Sensing, Global Positioning System (GPS), Geographic Information Systems (GIS) เพื่อการจัดทำแผนที่เพื่อการติดตามเหตุการณ์สถานการณ์ โรคภัย ไข้เจ็บ หรืองานด้านสาธารณสุข (ตอนที่ 2) ผู้สนใจสามารถเข้าชม เพื่อให้ได้แนวคิดนำไปประยุกต์ใช้ในการศึกษาต่อไปจากวีดีโอชุดนี้
🧠 แนวคิดหลักของ Geo-Informatics ในงานสาธารณสุข
1. Remote Sensing (RS): การรับรู้จากระยะไกล
| ประเด็น | รายละเอียด |
|---|---|
| 📡 อธิบาย | การใช้ภาพจากดาวเทียมหรืออากาศยานเพื่อตรวจสอบสภาพแวดล้อม |
| 🧪 ประยุกต์ | ตรวจหาแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลาย (แหล่งน้ำขัง), ติดตามหมอกควัน, ดัชนี NDVI ตรวจพื้นที่ป่า |
| 🌍 ความถี่ | ใช้ภาพจาก Landsat, MODIS, Sentinel, UAV เพื่อเก็บข้อมูลพฤติกรรมเชิงพื้นที่ของพื้นที่เสี่ยง |
2. Global Positioning System (GPS): ระบบกำหนดตำแหน่งพิกัด
| ประเด็น | รายละเอียด |
|---|---|
| 📍 อธิบาย | ใช้รับพิกัดภูมิศาสตร์ (Lat/Long) ของสถานที่จริง เช่น บ้านผู้ป่วย จุดเสี่ยง |
| 📲 เครื่องมือ | Handy GPS, สมาร์ทโฟน, อุปกรณ์ GPS logger |
| 🗺️ ประยุกต์ | ระบุจุดผู้ป่วย, จุดแพร่โรค, จุดให้บริการสาธารณสุข, ติดตามเคลื่อนที่ของเจ้าหน้าที่ |
3. Geographic Information Systems (GIS): ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์
| ประเด็น | รายละเอียด |
|---|---|
| 🖥️ อธิบาย | ระบบที่ใช้ในการรวบรวม จัดเก็บ วิเคราะห์ และแสดงผลข้อมูลเชิงพื้นที่ |
| 🔎 เครื่องมือ | ArcGIS, QGIS, Google Earth, My Maps |
| 🧮 ประยุกต์ |
-
ทำแผนที่การระบาดของโรค (Epidemic Map)
-
วิเคราะห์ Buffer/Overlay จุดเสี่ยง
-
สร้าง Dashboard ติดตามผู้ป่วย
-
วิเคราะห์ระยะห่างหน่วยบริการสุขภาพ |
🧪 ตัวอย่างการประยุกต์ Geo-Informatics
| เทคโนโลยี | การประยุกต์ในงานสาธารณสุข |
|---|---|
| RS | วิเคราะห์พื้นที่เสี่ยงมลพิษ/ไฟป่า/PM2.5 |
| GPS | บันทึกจุดผู้ป่วย COVID-19 ในพื้นที่ห่างไกล |
| GIS | วางแผน Mobile Clinic ให้บริการในจุดเข้าถึงยาก |
📊 การบูรณาการทั้ง 3 ระบบ
RS + GPS + GIS = Spatial Health Intelligence
ขั้นตอน:
-
รวบรวมข้อมูล จาก RS → สภาพแวดล้อม
-
เก็บพิกัดภาคสนาม จาก GPS → จุดผู้ป่วย/หน่วยบริการ
-
นำเข้า GIS เพื่อวิเคราะห์เชิงพื้นที่ → เช่น Hotspot, Buffer
🎓 ประโยชน์เชิงนโยบายและปฏิบัติ
| ระดับ | การประยุกต์ใช้ |
|---|---|
| ระดับนโยบาย | ใช้แผนที่ตัดสินใจจัดสรรทรัพยากร (ยา, ทีม, รพ.) |
| ระดับชุมชน | วางแผนเยี่ยมบ้านผู้ป่วย, วางระบบแจ้งเตือนพื้นที่เสี่ยง |
| ระดับวิชาการ | ตีพิมพ์งานวิจัย Spatial Epidemiology |
📺 เรียนรู้ต่อจากวิดีโอโดยอาจารย์สุเพชร
🎬 ตอนที่ 2 – Part 1/2
เรื่อง: แนวคิดทฤษฎีการประยุกต์ Geo-Informatics เพื่องานด้านสาธารณสุข
🔗 กด Subscribe ที่นี่
📌 ช่อง: เรียน GIS ออน์ไลน์ สไตล์อาจารย์สุเพชร
🧾 สื่อเสริมการเรียนรู้
| สื่อ | รายละเอียด |
|---|---|
| 📘 สไลด์ PDF “Geo-Informatics in Public Health” | พร้อมแผนผังระบบ RS-GPS-GIS |
| 📂 แบบฝึก Lab GPS → Excel → My Map | สำหรับนักเรียนภาคสนาม |
| 🧪 กรณีศึกษา Spatial Epidemiology | ตัวอย่างไข้เลือดออก, COVID, PM2.5 |
✅ สรุป
Geo-Informatics ไม่ใช่แค่ “แผนที่” แต่คือ “ข้อมูลเชิงพื้นที่” ที่ช่วยให้งาน สาธารณสุขเชิงรุก มีเป้าหมาย ชัดเจน และวางแผนตามสภาพแวดล้อมจริง
การบูรณาการ RS, GPS และ GIS คือหัวใจของ “การเฝ้าระวังสุขภาพอัจฉริยะเชิงพื้นที่ (Smart Public Health Surveillance)” ในยุคดิจิทัล
ติดตามความรู้ทางยูทูปของอาจารย์สุเพชรได้ที่
♫♪♥♥ SUBSCRIBE ♥♥♫♪
“เรียน GIS ออน์ไลน์ สไตล์อาจารย์สุเพชร”
http://www.youtube.com/subscription_center?add_user=supetgis2me
♫♪♥♥[̲̅̅T][̲̅̅H][̲̅̅A][̲̅̅N][̲̅̅K] [Y][̲̅̅O][̲̅̅U]♥♥♫♪
.(◕‿◕✿)