อธิบายหลักการประยุกต์การตรึงพิกัดแผนที่ด้วย Geo-referencing
อธิบายหลักการประยุกต์การตรึงพิกัดแผนที่ด้วย Geo-referencing
แนวคิดหลักการหา landmark หรือจุด หรือหมุดอ้างอิงบนแผนที่ เพื่อนำไปกำหนดค่าพิกัด เพื่อตรึงพิกัดแผนที่ในระบบกริด UTM ได้ ที่นัก GIS จะต้องทำความเข้าใจหลักการสำคัญนี้ เพื่อตรึงพิกัดแผนที่ได้อย่างถูกต้อง และแม่นยำมากขึ้น ผู้สนใจสามารถเข้าชม เพื่อให้ได้แนวคิดนำไปประยุกต์ใช้ในการศึกษาต่อไปจากวีดีโอชุดนี้
การประยุกต์ใช้ Geo-referencing หรือ การตรึงพิกัดแผนที่ เป็นหนึ่งในกระบวนการพื้นฐานและสำคัญที่สุดในงานระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ (GIS) โดยเฉพาะเมื่อต้องนำภาพ แผนที่สแกน (Raster) ซึ่งยังไม่มีค่าพิกัด มาเชื่อมโยงเข้ากับ ระบบพิกัดภูมิศาสตร์มาตรฐาน เช่น UTM (Universal Transverse Mercator)
🧭 หลักการของ Geo-referencing
❓ Geo-referencing คืออะไร?
Geo-referencing หมายถึง การกำหนดค่าพิกัดภูมิศาสตร์ให้กับข้อมูลภาพ (เช่นแผนที่สแกน, ภาพถ่ายทางอากาศ) โดยอ้างอิงกับระบบพิกัดมาตรฐาน เช่น WGS84 หรือ UTM เพื่อให้สามารถนำมาใช้งานในระบบ GIS ได้อย่างถูกต้อง และเชื่อมต่อกับข้อมูลเชิงพื้นที่อื่นๆ ได้
🎯 วัตถุประสงค์ของการตรึงพิกัด
| วัตถุประสงค์ | คำอธิบาย |
|---|---|
| 📍 ระบุตำแหน่งจริงของข้อมูลภาพ | เพื่อให้สามารถวางแผนที่ลงในโลกจริงได้ |
| 🗺️ เชื่อมโยงข้อมูล Raster กับ Vector | เพื่อใช้แสดงผลร่วมกับ shapefile, DEM หรือข้อมูลสำรวจ |
| 🧭 รองรับการวิเคราะห์เชิงพื้นที่ | เช่น วัดระยะทาง, พื้นที่ หรือ Overlay |
| 🧾 จัดทำฐานข้อมูลแผนที่เพื่อใช้ในงานราชการ / ผังเมือง | เช่น ระวางที่ดิน, พื้นที่ป่าไม้, เขตชุมชน |
🔍 หลักการเลือก Landmark หรือจุดอ้างอิง (Control Points)
Landmark หรือ Ground Control Point (GCP) คือจุดที่สามารถระบุพิกัดภูมิศาสตร์ที่ถูกต้องได้ทั้งในภาพ (Raster) และในโลกจริง
🧠 แนวคิดสำคัญ:
-
ต้องอยู่ทั้งในภาพ และรู้ค่าพิกัดจริง (X, Y หรือ Easting, Northing)
-
ต้องกระจายครอบคลุมทั่วภาพ → อย่างน้อย 4 จุดขึ้นไป (มุมทั้ง 4 และกลางภาพ)
-
ยิ่งแม่นยำ ยิ่งดีกับผลการตรึงภาพ
-
ยิ่งอยู่ใกล้ขอบภาพ → มีผลต่อความแม่นยำมาก
🧭 ตัวอย่าง Landmark หรือ GCP ที่ดี
| Landmark ที่ดี | เหตุผล |
|---|---|
| 🔲 จุดตัดเส้นพิกัด UTM (Grid 1×1 km) | ชัดเจนบนระวางที่ดิน |
| 🛣️ ทางแยกใหญ่, จุดตัดถนน | ตรวจสอบได้จากแผนที่ฐาน |
| 🏫 โรงเรียน, อาคารราชการ | พิกัดชัดเจนจากฐานข้อมูลกรมที่ดิน/Google Earth |
| 🕍 วัด, โบสถ์, อนุสาวรีย์ | จุดเด่นด้านศาสนา/วัฒนธรรม |
| 🌉 สะพาน, ทางรถไฟ | รูปทรงชัดเจนบนภาพและแผนที่ |
🛠️ ขั้นตอนการ Geo-referencing (โดยสรุป)
-
เปิดภาพ Raster (เช่นแผนที่สแกน)
-
เปิดแผนที่อ้างอิง (เช่น shapefile จังหวัด, ถนน)
-
เพิ่ม GCP: คลิกจุดที่รู้พิกัดบนภาพ → พิมพ์ค่าพิกัดจริง
-
ใส่ค่าพิกัด: ใช้ระบบ UTM เช่น EPSG:32647
-
ตรวจสอบ RMS Error: ยิ่งน้อย ยิ่งแม่น
-
Rectify ภาพ: บันทึกไฟล์ใหม่ที่มีพิกัดภูมิศาสตร์
📚 หลักการคำนวณและความแม่นยำ
| ปัจจัยที่ส่งผลต่อความแม่น | แนวทางปฏิบัติ |
|---|---|
| จำนวน GCP | ใช้อย่างน้อย 4 จุด (มุมภาพ) และเพิ่มจุดภายในภาพหากจำเป็น |
| การกระจาย GCP | ให้ทั่วทั้งภาพ ไม่กระจุกตัว |
| RMS Error (ค่าความคลาดเคลื่อน) | < 5 เมตร ถือว่าดี |
| ระบบพิกัดที่ใช้ | ต้องเลือก UTM Zone ให้ตรงกับพื้นที่ |
📺 เรียนรู้เพิ่มเติมผ่านวิดีโออาจารย์สุเพชร
📌 ช่อง: “เรียน GIS ออน์ไลน์ สไตล์อาจารย์สุเพชร”
🔗 Subscribe ช่อง YouTube
🎓 วิดีโอที่เกี่ยวข้อง:
-
การอ่านพิกัด Grid UTM บนแผนที่
-
การเลือก Landmark ที่ดีเพื่อ GCP
-
การคำนวณ RMS Error
-
เทคนิคซ้อน Raster กับ Vector ให้ตรง
📝 เอกสารประกอบการเรียนรู้
| เอกสาร | รายละเอียด |
|---|---|
| 📄 Worksheet: แบบฝึกการหาพิกัด GCP จากแผนที่ | ใช้ Grid 1×1 km |
| 🧭 UTM Zone Map + EPSG Codes | สำหรับประเทศไทย |
| 🌍 Infographic: หลักการ Geo-referencing | แจกในห้องเรียน |
| 📐 ตารางเปรียบเทียบผล RMS กับความแม่นยำเชิงตำแหน่ง | ใช้สรุปผลการตรึงพิกัด |
✅ สรุป
การเข้าใจแนวคิดของ Geo-referencing และการเลือก Landmark ที่แม่นยำ เป็นพื้นฐานที่นัก GIS ต้องเชี่ยวชาญ เนื่องจากเป็นจุดเริ่มต้นของการนำข้อมูลแผนที่เข้าสู่ระบบเชิงพิกัดจริง หากทำไม่ถูกต้องอาจทำให้เกิดความคลาดเคลื่อนในการวิเคราะห์เชิงพื้นที่อย่างมีนัยสำคัญ เช่น พื้นที่ทับซ้อนผิดพลาด, วัดระยะทางผิด, หรือใช้ประกอบการตัดสินใจเชิงนโยบายผิดพลาด
ติดตามความรู้ทางยูทูปของอาจารย์สุเพชรได้ที่
♫♪♥♥ SUBSCRIBE ♥♥♫♪
“เรียน GIS ออน์ไลน์ สไตล์อาจารย์สุเพชร”
http://www.youtube.com/subscription_center?add_user=supetgis2me
♫♪♥♥[̲̅̅T][̲̅̅H][̲̅̅A][̲̅̅N][̲̅̅K] [Y][̲̅̅O][̲̅̅U]♥♥♫♪
.(◕‿◕✿)